Κείμενο κατολόγου από τη Νάνσυ Χαριτωνίδου

Κείμενο

Σε ένα εμβληματικό κτίριο του 1900 φιλοξενούνται τα έργα οκτώ καλλιτεχνών, όπου το καθένα επιτελεί ένα σκοπό, δημιουργώντας έναν μεταφορικό κήπο. Η έννοια του κήπου, πέραν της κυριολεκτικής του χρήσης και σημασίας, συνδέεται διαχρονικά με μεταφορικές θεωρήσεις του ουτοπικού, του φαντασιακού, του αιώνιου. Από τον βιβλικό Κήπο της Εδέμ στοΜυστικό Κήπο της Burnett και Τα άνθη του κακού του Baudelaire ως τους κήπους του Monet στο Ζιβερνί, τα ‘Ηλιοτρόπια’ του Van Gogh και τους ‘Ηλιόσπορους’ του Ai Weiwei, ο κήπος έχει αποτελέσει πηγή απόλαυσης, έμπνευσης και παρηγοριάς για καλλιτέχνες και φίλους της τέχνης ανά τον κόσμο. Κατά τον Michel Foucault, ο κήπος αναγνωρίζεται εν δυνάμει ως μια ετεροτοπία, ως ένας άλλος τόπος, με χαρακτηριστικά όπως η υποκειμενικότητα· μια μετατόπιση του χώρου και του χρόνου, η οποία επιδρά στα στοιχεία της γραμμικότητας της ιστορίας.
Σε έναν τέτοιο εξωπραγματικό κήπο διαρθρώνεται μια έκθεση αυτή, η οποία δημιουργεί μεθοδολογικά τις συνθήκες για τη θεμελίωσή του, παρουσιάζοντας τα στάδια της σποράς, της φύτευσης, της οργανικής ύλης, της επικονίασης. Οι προσκεκλημένοι καλλιτέχνες εμπνέονται από την έννοια του κήπου ως τόπου συνάθροισης και σποράς ανθρώπων, ιδεών, συναντήσεων. Με αυτό τον τρόπο «ανθίζουν» νέα έργα, δημιουργώντας ένα εικαστικό οικοσύστημα μέσα στον εκθεσιακό χώρο. Πιο συγκεκριμένα, ο καρπός, μέσα από το μικροσκόπιο του Kesseler, φυτεύει τους θεμέλιους σπόρους της έκθεσης. Ο Αντωνόπουλος χτίζει στις αντιθέσεις του εξωτερικού και εσωτερικού τοπίου έναν κήπο, ο οποίος γίνεται χώρος μέσα στον οποίο θα καλλιεργηθεί το φυτευτικό υλικό. Στο έργο του Ψαρρά το έδαφος υποδέχεται και φιλοξενεί μια ποιητική φύτευση του κήπου, εκεί που οι σπόροι θα βρουν εύφορη γη ώστε να αποκαλυφθούν. Ο Μεσσηνέζης και ο Μπρούζος αναδεικνύουν ένα γλυπτικό αφήγημα του κήπου μέσα από μυστηριώδη άνθη. Το έργο της Μάνεση αναδεικνύει αφαιρετικά το μέσο το οποίο μεταφέρεται με την ορμή του ανέμου – όπως η γύρη που άγεται έως ότου βρει απάγκιο, για να ολοκληρώσει το ταξίδι της και να ενωθεί. Η Τσάγκαρη περιηγείται σε κήπους αναζητώντας την επικονίαση των ανθών τους, στα όρια ενός πραγματικού, φανταστικού και ιστορικού χώρου. Ο Παππάς προσεγγίζει το χώρο ως ένα ενδιάμεσο μέρος, ανιχνεύοντας το φως που απαιτείται για την μετατροπή της φωτεινής ενέργειας σε χημική, μέσω της φωτοσύνθεσης.
Βοτανολογώντας στον στίχο της Αμερικανίδας ποιήτριας Emily Dickinson ‘…έλα στον κήπο μου’ καλούμαστε να περιηγηθούμε σε έναν υπέρλαμπρο κήπο, ο οποίος διαθέτει όλα τα απαραίτητα υλικά ανάπτυξής του. Τα συστατικά του κήπου πληρούν τις προϋποθέσεις ενός υγιούς οικοσυστήματος· ανθεκτικό χώμα με οργανική ύλη πλούσια να υποδεχτεί τους σπόρους, κλίμα ευνοϊκό για να ευδοκιμήσει η σπορά και η φύτευση, νερό άφθονο από αρχαίους ποταμούς, φυτά παρμένα απ’ τα πιο όμορφα της γης, γύρη και μυρωδιές, θέση φυλαγμένη πίσω από βουνά που απλώνονται μπροστά στη θάλασσα.

«Το σπίτι μου είναι διάφανο, αλλά δεν είναι φτιαγμένο από γυαλί.. Μοιάζει πιο πολύ σαν να είναι από ατμό. Οι τοίχοι του συστέλλονται και διαστέλλονται ανάλογα με τις επιθυμίες μου. Κάποιες φορές τους μαζεύω γύρω μου σαν προστατευτική πανοπλία... Άλλες φορές, όμως, αφήνω τους τοίχους του σπιτιού μου να απλωθούν προς τα έξω στον δικό τους χώρο, ο οποίος επεκτείνεται επ’άπειρον».
Σπυριδάκης Γιώργος
Θα σας πω και εγώ με τη σειρά μου για τον δικό μας κήπο. Έχει πράσινα φυλλώματα που τυφλώνουν τα μάτια, μια γεύση αποξηραμένων βοτάνων, μια σκονισμένη αψάδα που σαστίζει το νου, μια αρμύρα που στεγνώνει επάνω στην ύλη, μια ζέστη διεγερτική που σε βυθίζει σε πορτοκαλί και κίτρινα χρώματα, έναν αέρα που μεταφέρει ιστορίες μέσα από τα βάθη του χρόνου.
Επιτρέψτε μου να σας προσκαλέσω· τώρα είναι η ώρα να φυτευτεί ένα λουλούδι στην πόλη των κήπων.